به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی، دکتر شیرمردی در ابتدای این برنامه با اشاره کاربردهای مختلف انرژی اتمی و به ویژه استفاده از پرتوها و تأثیر آن در زندگی امروز اظهار داشت: در صنعت هسته‌ای فصلی به نام کاربرد پرتوها به عنوان فناوری معجزه‌آسا در حل برخی مشکلات جامعه وجود دارد؛ مشکلاتی که می‌تواند در حوزه‌های بهداشت، امنیت غذایی، مسائل زیست‌محیطی و صنعتی به وجود آید.
وی درباره کاربرد پرتوها در زمینه حل مشکلات در حوزه‌های گوناگون توضیح داد: یکی از این چالش‌های بزرگ در دنیای امروز مربوط به امنیت غذایی است زیرا بر اساس برخی آمارهای منتشر شده اکنون حدود 800 میلیون نفر در دنیا با معضل گرسنگی مواجه هستند و همچنین بیش از 2 میلیارد نفر با چالش تأمین غذا و به اندازه کافی در دسترس بودن آن مواجه‌اند که یک مشکل جدی در این زمینه به شمار می‌آید.
معاون سازمان انرژی اتمی افزود: هنگامی‌که پرتوها با مواد غذایی یا به‌صورت ویژه با محصولات کشاورزی برخورد می‌کنند، موجب حفظ کیفیت ماده غذایی در یک بازه زمانی طولانی‌تر می‌شوند؛ به این ترتیب می‌توانیم با استفاده از پرتوها انبارمانی محصولات کشاورزی و کیفیت مواد غذایی را در یک بازه زمانی طولانی حفظ کنیم.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها تصریح کرد: در این شیوه برخورد پرتوها می‌تواند میکروارگانیسم‌ها یا دسته‌ای از میکروب‌ها را در مواد غذایی یا محصولات کشاورزی کاهش داده و یا به طور کل از بین ببرد؛ این مساله در سطح بالاتر برای حشرات موجود در محصولات کشاورزی نیز به کار برده میشود. این پرتو در اصل تخم حشرات را از بین برده و اجازه نمی‌دهد محصول کشاورزی یا ماده غذایی مورد استفاده از بین برود و به این طریق ما به دنبال ابزاری برای تحویل مواد غذایی سالم به مردم عزیز کشورمان هستیم.
نحوه استفاده از پرتوها در حوزه‌های گوناگون
دکتر شیرمردی در ادامه این برنامه در پاسخ به سوالی درباره نحوه و شکل استفاده از این پرتوها و اینکه به چه شکل مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، گفت: برای ما این امکان وجود دارد که دستگاه‌های پرتودهی را در کارخانه‌های تولید و بسته‌بندی مواد غذایی و نیز انبار‌ها نصب کنیم. همچنین این امکان وجود دارد که دستگاه‌های پرتودهی در یک مکان مشخص نصب شوند و در آن مجموعه، محصول کشاورزی یا ماده غذایی با قرار گرفتن درون سبدهایی از درون دستگاه رد شود که به این شکل می‌توانیم شاهد کاهش یا از بین رفتن میکروب‌ها یا حشرات باشیم.
وی در مورد اینکه آیا این پرتودهی‌ها سبب بروز مشکلاتی نظیر احتمال ابتلا به بیماری سرطان را ایجاد نمی‌کند، اظهار داشت: این موضوع سؤال بسیاری از افراد جامعه است. حدود 70 سال است که شاهد بحث پرتودهی به مواد غذایی در جهان هستیم و سازمان‌های بزرگی نظیر سازمان بهداشتی جهانی (WHO)، سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این روش را تائید کرده‌اند و در این راستا در ایران نیز برای پرتودهی به مواد غذایی ؛ 9 استاندارد تعریف کرده‌ایم.
دکتر شیرمردی ادامه داد: پرتودهی مواد غذایی یا محصولات کشاورزی استاندارد و روش خاص خود را دارد و با یک میزان مشخص از پرتوها؛ کاهش یا از بین بردن آفات و میکروب‌ها برای حفظ محصول انجام میشود؛ به همین خاطر مساله مهم این است که با رعایت استانداردها، شاهد حفظ سلامت محصولات غذایی باشیم. تمام این موارد محاسبات دقیق دارد و در حال حاضر سه سامانه از طریق سازمان انرژی اتمی در یزد، بناب و تهران مشغول به کار هستند و یک سامانه هم به زودی در قزوین راه‌اندازی خواهد شد. همچنین یک سامانه هم قرار است توسط بخش خصوصی و در چهارمحال و بختیاری مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
توجه ویژه بومی‌سازی تجهیزات پرتودهی
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها با بیان اینکه در سند 20 ساله سازمان انرژی اتمی به دنبال گسترش حوزه پرتوها با رویکرد تولید و تأمین غذای سالم و همچنین صادرات هستیم، افزود: واقعیت این است که امروز یک محصول صادراتی باید استانداردهای صادرات محوری داشته باشد و در این مسیر یکی از حلقه‌های زنجیره تأمین؛ بحث پرتودهی است.
وی تصریح کرد: در بحث سخت‌افزاری و تجهیزات لازم برای پرتودهی دو رویکرد را دنبال می‌کنیم که یکی از این موارد؛ بومی‌سازی تجهیزات است. در بحث پرتودهی دو روش کلی وجود دارد که یکی از آن‌ها استفاده از چشمه کبالت 60 است که با توجه به اینکه امکان تأمین آن را در مقیاس بالا نداریم، میزان مورد نیاز از طریق واردات مرتفع میشود. با این حال بقیه تجهیزات این سامانه به صورت بومی ساخته میشود.
دکتر شیرمردی ادامه داد: رویکرد دیگر پرتوهای الکترون است که توانایی ساخت آن را در داخل داریم. نگاه ما در این مورد و در سازمان انرژی اتمی این است که از طریق درگیر کردن شرکت‌های دانش‌بنیان این تجهیزات بومی‌سازی شوند.
برنامه‌ریزی سازمان در تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور
بخش دیگر از گفت‌وگوی برنامه «سلام تهران» با معاون سازمان انرژی اتمی به بحث تولید برق از طریق انرژی هسته‌ای اختصاص داشت. دکتر شیرمردی در این‌باره و نیز احداث نیروگاه 300 مگاواتی اتمی در منطقه دارخوین و اینکه این اتفاق چقدر می‌تواند فرصت بهره‌برداری انرژی را در کشور ایجاد کند، گفت: امروز در دنیا کشوری می‌تواند از اقتدار سخن بگوید که از تنوع تأمین انرژی در حوزه صنعت خود بهره ببرد.
وی افزود: در این راستا انرژی هسته‌ای یک انرژی پاک و پایدار محسوب میشود که کمک فراوانی به محیط زیست می‌کند زیرا سالانه میلیاردها تن گازهای کربنی با وارد شدن به محیط زیست موجب آلوده شدن آن می‌شوند. استفاده از سوخت‌های فسیلی یکی از چالش‌های بزرگی است که اکنون در دنیا وجود دارد به این منظور تأمین انرژی از انرژی هسته‌ای یکی از راهبردهای سازمان در تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور است. نیروگاه اتمی بوشهر در سال 1390 راه‌اندازی شد و اضافه شدن ایران به جرگه 32 کشور دارای نیروگاه‌های اتمی یک اتفاق بسیار ارزشمند است.
معاون سازمان انرژی اتمی ادامه داد: با راه‌اندازی این راکتور از سال 1390 و تاکنون بیش از 88 میلیون بشکه نفت صرفه‌جویی شده که اتفاق بزرگی به شمار می‌آید. این در حالی است که انتقاد می‌شد که چرا باید به سمت انرژی هسته‌ای برویم که بسیار پرهزینه است اما حالا با گذشت 11 سال این میزان بشکه نفت را صرفه‌جویی کرده‌ایم که مبلغ آن معادل دو برابر هزینه ساخت نیروگاه بوشهر است.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها تصریح کرد: نیروگاه بوشهر هم‌اکنون در مدار قرار دارد و به شبکه سراسری برق وصل است. به این ترتیب هر نیروگاهی که احداث میشود به شبکه، برق تزریق می‌کند به‌طوری‌که هم اکنون نیروگاه بوشهر به طور میانگین 1000 مگاوات تولید برق دارد. این مساله جزو افتخارات کشور است که باوجود سخت‌ترین تحریم‌ها توانسته‌ایم یکی از کشورهای دارای راکتور اتمی برای تولید برق باشیم.
معاون سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه بر اساس تأکید مهندس اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی در سند چشم‌انداز 20ساله سازمان باید به سمت سهم 20 درصدی در سبد انرژی برویم؛ خاطرنشان کرد: در این زمینه نگاهی سریع برای تنوع‌بخشی داریم، به‌گونه‌ای که نیروگاه دارخوین با تأکید بر بومی‌سازی راکتورهای اتمی ساخته میشود.
وی افزود: در بحث راکتورهای هسته‌ای باید به سمتی حرکت کنیم که دانش فنی کامل ساخت را به دست آوریم زیرا امروز تنوع سبد انرژی برای ما مهم است. در همین زمینه لازم است به شرکت‌های دانش‌بنیان که در حوزه مکانیک و الکترونیک فعالیت دارند، توجه شود و از ظرفیت آن‌ها در بومی‌سازی استفاده کنیم.
معاون سازمان با اشاره به کمیاب و گران‌بها بودن اورانیوم و اینکه آیا از لحاظ منطقی درست است برای تولید برق از این فناوری استفاده کنیم، تصریح کرد: همان‌طور که پیش‌ازاین هم اشاره شد، بحث اینکه چرا با توجه به وجود نیروگاه‌های فسیلی به سمت انرژی هسته‌ای رفته‌ایم، بارها تکرار شده است اما در این حوزه باید به یک نکته مهم توجه داشت؛ ما موظف به صیانت از منابع فسیلی برای آینده، حفظ محیط زیست و رعایت پروتکل‌های زیست‌محیطی برای زیاد نشدن مواد کربنی هستیم. به این منظور لازم هست حتماً به دنبال تکنولوژی‌های جدید باشیم و تولید برق از طریق انرژی هسته‌ای یک انرژی پایدار و پاک محسوب میشود که این مهم برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است. در سازمان انرژی اتمی و در مسیر توسعه باید از ظرفیت‌های خوب انرژی در دنیا استفاده کنیم که یکی از این بخش‌ها، انرژی هسته‌ای است.
بهره‌گیری از آب‌سنگین در درمان بیماری‌ها
دکتر شیرمردی در بخش پایانی گفت‌وگوی خود در برنامه «سلام تهران» به بهره‌گیری از آب‌سنگین در درمان بیماری‌ها اشاره کرد و گفت: آب‌سنگین همان آب معمولی بوده که هیدروژن آن دارای نوترون است. فرمول آب در حالت معمول دو اتم هیدروژن و یک اکسیژن دارد که اگر یک هیدروژن نوترون‌دار جایگزین هیدروژن آب معمولی باشد، آب‌سنگین میشود. در طبیعت به ازای هر 6700 مولکول آبی که وجود دارد، یکی از آن‌ها، آب‌سنگین است.
وی افزود: آب‌سنگین از آب معمولی جداسازی میشود؛ آب‌سنگین دارای خواص فیزیکی، دمای متفاوت جوش و انجماد است که کاربردهای بسیاری دارد؛ یکی از کاربردها استفاده در راکتورهای هسته ای بعنوان کند کننده نوترون است.
معاون سازمان انرژی گفت: رسانه‌های غربی با نگاه بدبینی به این فناوری موجود در کشورمان نگاه می کنند. اما علاوه بر استفاده در راکتورها، آب‌سنگین در حوزه سلامت و صنعت دارای کاربردهای زیادی است و در این راستا موفق به تولید کیت‌های غربالگری نوزادان در کشور شده‌ایم و به مردم عزیزمان قول می‌دهیم که برای رفاه آن‌ها از تمام توان خود برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های مناسب هسته‌ای در کشور استفاده کنیم.